Dit volgens de meest recente data van de energienetbeheerders. Hieruit blijkt dat we 36% van de nieuwe duurzame zonne-energieproductie de komende 5 tot 10 jaar niet direct aan kunnen sluiten op de infrastructuur zoals die nu is. Dat is meer dan medio 2021: de congestieproblemen nemen toe. Het huidige net kan het simpelweg niet aan.
1.100.000 huishoudens lopen duurzame energie mis
Nederland is opgedeeld in 30 energieregio’s, die werken aan de duurzame energietransitie in relatie tot de klimaatambities richting 2050. Voor veel plannen voor het opwekken van wind- en zonne-energie zijn inmiddels vergunningen en subsidies verleend. De geplande zonneprojecten alleen al zijn goed voor een energieproductie van 8,3 TWh per jaar: een jaar lang energie voor 3 miljoen huishoudens. Uit doorrekening van Sweco blijkt dat hiervan echter 3,0 TWh (36%) het net niet op kan. De parken die dit moeten gaan leveren bevinden zich binnen de congestiegebieden, waar het energienet overbelast is. Hiermee lopen we ieder jaar duurzame energie voor ca. 1.100.000 huishoudens mis (o.b.v. 2.750 kWh energieverbruik per woning per jaar). De krapte op het energienet is het afgelopen halfjaar toegenomen.
Grootste problemen in Flevoland
De knelpunten doen zich met name voor in drie regio’s, waarmee we alleen al voor 1,3 TWh elektriciteit per jaar mislopen. In Flevoland kan maar liefst 89% van de geplande wind- en zonneparken de komende jaren niet worden aangesloten op het energienet. In Drenthe is dat 75%, en in Noord- en Midden-Limburg is dat 76%. De meerderheid van de energieregio’s (25 van de 30) heeft plannen voor wind- en zonneparken die méér energie produceren dan ons energienetwerk aan kan. Ruim 20% van de energieregio’s kan zelfs meer dan de helft van hun geplande groene energie niet direct benutten. Bij slechts 5 van de 30 energieregio’s is er wél voldoende capaciteit op het energienet om de groene energiebronnen aan te sluiten.
Dit gaat over de bestaande plannen zoals bekend op de SDE++-projectenlijst. De kloof tussen capaciteit en productie wordt echter nog groter: In de Regionale Energie Strategieën wordt voor 2030 de opwekking van ruim 50 TWh duurzame energie voorzien. Dat is zes keer meer dan waar de huidige geplande zonneprojecten in gaan voorzien, waarvan nu al 36% niet direct aangesloten kan worden. Zo zou in Flevoland bijna 6 TWh opgewekt gaan worden, de regio waar nu al bijna 90% van de zonne-energie niet teruggeleverd kan worden.
Business director energietransitie bij Sweco, Bert van Renselaar: “Deze kaart bevestigt mijn zorg rondom de energietransitie in Nederland. We missen een ‘
masterplan’, waarin alle lokale initiatieven en dit soort knelpunten bijeenkomen. Met veel tijd, geld en ruimte maken de regio’s serieuze plannen. Maar breng het grote geheel in kaart, en zie dat een substantieel deel van alleen al de zonne-energie zoals we die nu plannen, niet direct terug te leveren is aan het net. Er wordt hard gewerkt aan de energie-infrastructuur, alleen kost dat tijd. Gelukkig zijn er meer oplossingen die verspilling voorkomen. Langere kabels om de energie buiten de congestiegebieden te leiden, kabels delen met windparken, het vinden van een directe stroomafnemer in de buurt of de toepassing van batterijen of waterstof. Vraag is of deze mogelijkheden door de energieregio’s zijn meegenomen bij het opstellen van hun energiestrategie.”
Toelichting op de kaart
De kaart is onderverdeeld in de 30 energieregio’s, volgens het RES-programma. De meest recente kaarten van de energienetbeheerders met betrekking tot congestie zijn gebruikt. De ligging van de SDE++-projecten zon, niet gerealiseerd (RVO, projectenlijst juli 2021), is hierover heen gelegd. De percentages ‘niet terug te leveren energieproductie’ zijn tot stand gekomen door na te gaan of deze locaties in een congestiegebied liggen.
